Tuesday 23 October 2012

ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ် (Domino effect)




ဒိုမီနို (အကျိုးသက်ရောက်မှူ)  ဖြစ်စဉ်

ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်ရာ လောကမှာ ဒီဖြစ်စဉ်ကို မကြာခဏ အသွင်အမျိုးမျိုးနဲ့ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ လက်တလော ရခိုင်အရေးအခင်း၊ မြန်မာ့ နိုင်ငံရေး ဖြစ်စဉ် တို့လို သိသာ ထင်ရှားတဲ့ ကိစ္စတွေမှစလို့ စာမှန်မှန်မကျက်တဲ့ ကျောင်းသားတစ်ယောက် စာမေးပွဲ ကျရခြင်း စတဲ့ သာမန်ကိစ္စတွေ အထိ အားလုံးဟာ ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ်မှာ အကြုံးဝင်နေပါတယ်။
ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ် ဆိုတာ သေးငယ်တဲ့ ပြောင်းလဲမူလေး တစ်ခုရဲ့ သက်ရောက်မှူကနေ အစပြုပြီး နောက် အလားတူ အကျိူးဆက်တစ်ခုကို ဖြစ်စေခြင်း၊ အဲဒီ အကျိုးဆက်ကနေ အကြောင်းတစ်ခုဖြစ်လာပြီး နောက်ထပ် အကျိုးဆက်တစ်ခုကို ဖြစ်စေခြင်း စသည်ဖြင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ ဖြစ်သွားတဲ့ ဖြစ်စဉ်မျိုးကို ခေါ်ပါတယ်။ ပုံမှာတွေ့ရတဲ့အတိုင်း ဒိုမီနို(ဒိုးဇက်) ပြားလေးတွေကို အစီအရီ ထောင်ထားရာကနေ ရှေ့ဆုံးက အပြားလေးကို တွန်းလှဲလိုက်ရင် သူကနေ နောက်တစ်ပြားကို တိုက်လှဲ၊ နောက်တစ်ပြားကို တိုက်လှဲနဲ့ နောက်ဆုံး တိုက်လှဲလို့ရသလောက် ဆက်တိုက် ဖြစ်သွားတဲ့ ဖြစ်စဉ်မျိုးပါ။
တကယ်လို့ ဒီဖြစ်စဉ်ဟာ ဒိုမီနိုပြား နည်းနည်း နဲ့ပဲ ရပ်တန့်သွားရင် ဒါမှမဟုတ် အရေးမပါ သေးငယ်တဲ့ ဒိုမီနိုပြားလေးတွေပဲ ဖြစ်ခဲ့ရင်တော့ လူမသိသူမသိနဲ့ ပြီးသွားမှာပါ။ chain reaction လို့ခေါ်တဲ့ ဆင့်ကဲ အကျိုးသက်ရောက်မှူ များလာရင်၊ impact ခေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှူ ကြီးကျယ်လာရင်တော့ ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ်ကို ပိုထင်ရှားလာစေပါတယ်။ ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ်လို့ ဆိုလိုက်တိုင်းလဲ အကုန် အဆိုးဘက်ကိုပဲ ဦးတည်နေတယ်လို့ ဆိုတာမဟုတ်ပါဘူး။ အကြောင်းကြောင့် အကျိုးဖြစ်လာတဲ့ ဆင့်ကဲ ဖြစ်စဉ်သဘာဝ ကိုသာ ဆိုလိုခြင်းပါ။

 
ဒါဆိုရင် မလိုလားအပ်တဲ့ ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ်တစ်ခုကို ဘယ်လို တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ရမလဲ။ အဖြေကတော့
(၁) ပြိုလဲတော့မယ် (သို့မဟုတ်) နောက်တစ်ခုကို တိုက်လှဲတော့မယ့် ဒိုမီနိုကို အရင်တွေ့အောင်ရှာပါ
(၂) ၎င်းကို အစဉ်တန်းမှနေ အမြန်ဆုံး ဖယ်ထုတ်ပါ
(၃) လဲသွားတဲ့ ဒိုမီနိုတွေကို ပြန်ထောင်ပါ။
ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ် တစ်ခုဖြစ်လာရင် အရင်ဆုံးလုပ်ရမယ့် အလုပ်က ဆက်တိုက်ပြိုလဲမှူတွေ ရပ်တန့်သွားအောင် အမြန်ဆုံး ဖြတ်တောက်ပစ်ဖို့ ပါပဲ။ ပြီးမှသာလျှင် ပြိုလဲသွားတာတွေကို ပြန်လည် တည့်မတ်ခြင်းကို လုပ်သင့်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ် ရဲ့သဘောကိုက ဆင့်ကဲ သက်ရောက်နိုင်ခွင့် ရှိသ၍ ဆက်ဖြစ်သွားမှာဖြစ်တဲ့ အတွက် တားဆီးမှူနောက်ကျလေ ပြိုလဲမှူပိုများလေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသဘောတရားဟာ ရိုးရှင်းလွယ်ကူသလောက် တကယ့်လက်တွေ့မှာလည်း အသုံးဝင်လှတာကို တွေ့ရမှာပါ။ ဥပမာ တစ်ခုအနေနဲ့ စာမေးပွဲကို မသမာတဲ့နည်းနဲ့ ဖြေနေကြတဲ့ ကျောင်းသားများ အဖြစ်ကို ဒိုမီနိုဖြစ်စဉ် မိုဒယ်မှာ တင်ကြည့်ရအောင်။ ဒီလိုလူငယ်မျိုးဟာ လုံလောက်တဲ့ အခြေခံ အရည်အချင်းမပြည့်ဝတဲ့ အတွက် လုပ်ငန်းခွင်မှာ သင်ယူမှူနှေးကွေးမယ်၊ ထုတ်လုပ်မှူညံ့မယ် နောက်တစ်ခါထပ်ပြီး  မရိုးမသား လုပ်ဖို့ကိုလဲ ဝန်မလေးတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် အမြန်တားဆီးအပ်တဲ့ ဖြစ်စဉ်မျိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို ဒိုမီနိုပြားလေးတွေ အနေနဲ့ ကြည့်ရင်
(၁) အရည်အချင်း မပြည့်မှီပဲ အောင်ခြင်း (သို့) စာမေးပွဲကျခြင်း
(၂) စာမေးပွဲကို မရိုးမသားဖြေခြင်း
(၃) သင်ခန်းစာကို ကောင်းစွာနားလည်အောင် အားမထုတ်ခြင်း
(၄) အစဉ်အလာ နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်မှ ၎င်း အခြေအနေသို့ တွန်းပို့ခြင်း
ဒီမိုဒယ်မှာ ဆိုရင် (၄)ကြောင့် (၃) လဲ၊ (၃)ကြောင့် (၂) လဲ၊ (၂)ကြောင့် (၁) လဲ ဖြစ် လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါဆို အခု ဘယ်ဒိုမီနိုက လဲတော့မလဲ….. ဒါဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ကျောင်းသားလူငယ်တစ်ယောက် အနေနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင် နံပါတ်(၄) ဟာ လဲနေပါပြီ။ သူ့အနေနဲ့ အမြန်ဆုံးလုပ်ရမှာက နံပါတ် (၃)ကို ဆွဲထုတ်ဖို့ပါပဲ။ ဆိုလိုတာက သင်ခန်းစာကို နားလည်အောင် အားထုတ်ဖို့ပါ။  ဒါမှ (၂) နဲ့ (၁) တို့ ဆက်မလဲ မှာဖြစ်ပါတယ်။ အုပ်ချုပ်သူ လူကြီးပိုင်းအနေနဲ့ကတော့ (၄) နဲ့ (၃) ဟာ သူတို့ ရုတ်တရက် ဆွဲမထုတ်နိုင်တဲ့ ဒိုမီနိုတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စာမေးပွဲများကို စည်းကမ်းတင်းကျပ် ခြင်းအားဖြင့် (၂)ကို ဆွဲထုတ်ပြီး ဖြစ်စဉ်ကို အမြန်ရပ်အောင် လုပ်ရပါမယ်။ ပြီးတာနဲ့ (၄)နဲ့(၃)ကို ပြန်ထောင်ဖို့ ကြိုးစားရပါမယ်။ ဒါဟာ ဖြစ်စဉ်ကို အကျဉ်းရုံး ဖေါ်ပြခြင်းသာ ဖြစ်ပြီး ဒီထက်ပို ကျယ်ပြန့်စွာ စဉ်းစားနိုင်လေ ပိုထိရောက်စွာ တားနိုင်လေ ဖြစ်မှာပါ။
ရခိုင် အရေးအခင်းမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောတဲ့ “ပထမဆုံး ဖြစ်သွားတဲ့ အမှူကို တရားဥပဒေ အတိုင်း လျှင်မြန်စွာ တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ဖို့” ဆိုတာဟာ လဲနေတဲ့ ဒိုမီနိုကို နောက်တစ်ခုကို ထပ်မတိုက်လှဲခင် ဆွဲထုတ်ဖို့ ဆိုလိုတာပါ။ နှေးသွားတဲ့ အတွက် ရလဒ်ကတော့ မြင်ကြတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လူတွေ ထပ်သေရတာဟာ မလိုလားအပ်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုပါပဲ။ ဒါကြောင့် အခုနေ မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း မျှတတဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှူနဲ့ နောက်ထပ် သွေးထိုးလှူံ့ဆော်မှူတွေ ထပ်မလုပ်ဖို့ အလွန် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါကို အမြန်ဆုံး ဖြစ်အောင်လုပ်ပြီးမှ အရင်ခေတ် အဆက်ဆက်က လဲခဲ့ရတဲ့ ဒိုမီနိုတွေကို ပြန်ထောင်ရမှာပါပဲ။
ဒီထက်ပိုပြီး ဖြန့်ကျက်တွေးမယ်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ရဲ့ ပဋိစ္စသမုပါဒ် လည်ခြင်းပြတ်ခြင်း တရားတို့ဟာလည်း လဲပြီးသား အရာတွေကို ပြန်ထောင်ဖို့ ကြိုးစားတာထက် လဲတော့မယ့် အရာကို သိဖို့နဲ့ အမြန်ဆွဲထုတ်ဖို့ လမ်းညွှန်ခြင်းများ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါမှသာလျှင် သံသရာတစ်လျှောက်လုံး ဆက်လဲစရာ မလိုတော့မှာပါ။ ပဌာန်းဒေသနာတော်ဟာလည်း ဒီသဘောအတိုင်းပါပဲ။ ကျွန်တော့်လို သာမန်လူတစ်ယောက် အနေနဲ့ ရှေ့ဘဝနောက်ဘဝ မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန် ဆိုတာတွေ ကိုဝေဖန်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းမရှိသေးပါဘူး။ သို့ပေမယ့် တရားတော်တွေထဲမှာ ယခုလို ယုတ္တိယုတ္တာ ကျကျ သဘာဝလောကနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို လှစ်ခနဲ တွေ့ရရုံနဲ့ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ရဲ့ ဉာဏ်တော်ကို ကြည်ညိုရပါတယ်။
နိဂုံးချူပ်နေနဲ့ တင်ပြလိုတာကတော့ ကိစ္စတစ်ခုကို အကြောင်းအကျိုးဆက်စပ်ပြီး သရုပ်ခွဲ စဉ်းစားသင့်ကြောင်း၊ အဓိက အချက်ကို ဖမ်းမိဖို့လိုကြောင်း နဲ့ အလျှင်အမြန် တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ဖို့ အရေးကြီးကြောင်းတို့ပါပဲ ခင်ဗျား။

_______
ကွန်းဇော်

ပညာချိ တို့၏ အဆိုအမိန့်များ (၂)


-       အလုပ်ချိန်/စာသင်ချိန် အတွင်း မိမိမျက်ခွံ၏ အတွင်းပိုင်းအား မလေ့လာရ။

-       ပြဿနာတစ်ခုကို ခွန်အားသုံး၍ ဖြေရှင်းခြင်းသည် အလွန်ညံ့သောနည်းဖြစ်၏။ ၎င်းကို ကလေးငယ်များနှင့် နိုင်ငံကြီးများသာ သုံးကြသည်။

-       ဆိုင်ကယ်မောင်းနေစဉ် တံတွေးထွေးလိုလျှင် ခေါင်းကို ဘေးဘက်သို့ အရင်လှည့်ပါ။

-       ကျွန်ုပ်တွင် တာဝန်ယူလိုစိတ်မရှိခြင်းသည် ကျွန်ုပ်၏ အပြစ်မဟုတ်။ ကျွန်ုပ်ကို သင်မပေးကြသူများ၏ အပြစ်သာဖြစ်သည်။

-       စစ်တမ်းကောက်ယူချက်များ၏ ရလဒ်များမှ ၄၂.၉% သည် တကယ်မလုပ်ဘဲ စိတ်ကူးတည့်ရာ ရေးထားသော ဂဏန်းများသာ ဖြစ်၏။

-       ပညာရှိသည် တွေးကြည့်၏။ လူမိုက်သည် ပြေးကြည့်၏။ ကျွန်ုပ်ကား ကိုယ့်ကိစ္စဆိုလျှင် ပြေးကြည့်၍ သူများကိစ္စဆိုလျှင် တွေးကြည့်ပေး လေသည်။

-       ရှင်သန်ခြင်းသည် နှစ်သက်စရာကောင်း၏။ သေခြင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏။ ကျွနု်ပ်မကြိုက်သည်မှာ ၎င်းတို့ အကြားအကူးပြောင်းပင်ဖြစ်သည်။

-       “ရိုးရိုးကျင့်၍ မြင့်မြင့်ကြံ” လျှင်အဆုံး၌ ရာထူးတက်၍ မနိုင်ဝန် ထမ်းရတတ်သည်။

-       အောင်မြင်ခြင်း၏ သော့ချက် သုံးခုရှိ၏။ တစ်၊ ဝီရိယရှိပါ။ နှစ်၊ ဆရာစားချန်ပါ။

-       သူတပါးကို မဝေဖန်ခင် နံနက်စောစောထ၍ မိမိမျက်နှာကို မှန်ထဲ၌ သေချာစွာကြည့်ပါ။ သို့မှသာ ကိုယ့်မျက်ချေး ကိုယ်မမြင်ကြောင်း စွပ်စွဲလာလျှင် မြင်ပြီးကြောင်း ဖြေရှင်းနိုင်မည်။

-       သင်အရေးကြုံတိုင်း အနားမှာ ရှိသောသူငယ်ချင်းသည် စပ်စုတတ်သောသူ ဖြစ်သည်။

-       ပြဿနာ တက်နေချိန်၌ ပြုံးနိုင်သောသူသည် တစ်ယောက်ယောက်ကို လွှဲချရန် ကြံစည်ပြီးသူ ဖြစ်၏။
_______
ကွန်းဇော်
စုစည်းတင်ပြသည်။